Tên khoa học: Orseolia oryzae

Họ: Diptera

Bộ: Cecidomyidae

Từ lâu Muỗi hành hại lúa (sâu năn) là đối tượng gây hại khá phổ biến  tại các tỉnh Đồng bằng Sông Cửu Long (ĐBSCL).

Riêng vụ Đông Xuân 2016-2017 ở các tỉnh ĐBSCL đã có trên 33.500 ha nhiễm muỗi hành, tỷ lệ gây hại từ 10-15% là 17.832 ha, nhiễm nặng trên 20% là 15.748 ha và thiệt hại năng suất từ 10-30% (theo Trung tâm BVTV phía Nam). Các tỉnh có diện tích nhiễm muỗi hành cao là Kiên Giang, Long An, An Giang, Hậu Giang, Vĩnh Long và Đồng Tháp.

Lúa là cây ký chủ chính, ngoài ra muỗi hành còn có ký chủ phụ là các loài cỏ hòa bản trong ruộng, bờ ruộng.

1/ Triệu chứng:

Biểu hiện của cây lúa bị muỗi hành gây hại: cây lúa bị lùn, đâm rất nhiều chồi, phần thân hơi cứng, chiều ngang cây lúa nở to dần theo sự tăng trưởng của ấu trùng nằm bên trong, lá lúa xanh thẫm, ngắn, dựng đứng và có nhiều cọng lúa giống như cọng hành lẫn trong bụi lúa. Muỗi hành thường tấn công cây lúa giai đoạn đẻ ngạnh t đến đẻ chồi tối đa (15-30 NSS). Chồi bị ống hành kích thích cây lúa nảy chồi mới nhưng thường là những chồi vô hiệu, nếu có bông cũng bị lép nhiều.

 2/ Đặc điểm hình thái:

            Thành trùng cái dài từ 3-5cm, sải cánh rộng 8,5-9 mm, bụng màu đỏ; thành trùng đực nhỏ hơn và có màu vàng nâu. Đầu rất nhỏ, hầu như bị mắt kép có màu nâu choán hết. Râu đầu màu vàng, dạng chuỗi hạt. Chân dài màu nâu đậm.

• Trứng đẻ rải rác từng quả, rất nhỏ, màu trắng bóng, trước khi nở có màu vàng hoặc đỏ tím bóng
• Ấu trùng giống như con dòi, mình dẹt, màu hồng nhạt, khi mới nở dài khoảng 1mm, khi lớn đủ sức dài khoảng 3mm.
• Nhộng màu hồng, dài 4-5 mm, nằm trong ống hành.

 3/ Đặc điểm sinh học, sinh thái và gây hại:

• Vòng đời của muỗi hành hại lúa từ 25-30 ngày, trong đó trứng: 3-5 ngày, sâu non: 13-15 ngày, nhộng: 6-8 ngày, trưởng thành: 2-4 ngày.

• 

• Muỗi trưởng thành hoạt động về đêm, sức bay yếu nên thường tập trung từng khu vực. Trứng đẻ từng nhóm 3-4 cái ở phía dưới mặt lá gần gốc lúa, mỗi con muỗi cái thường đẻ từ 100-200 trứng.
• Trứng cần có ẩm độ cao (trên 80%) để phát triển và nở, thường nở vào buổi sáng.
•  Ấu trùng mới nở có một thời gian ngắn khoảng 1-2 ngày sống trong nước hoặc sống nhờ sương, nước mưa. Sau đó chui qua bẹ lá đục vào đỉnh sinh trưởng.
• Trong khi chích hút đỉnh sinh trưởng của cây lúa ấu trùng tiết ra nước bọt kích thích cho bẹ của lá non nhất mọc dài ra thành ống tròn màu xanh lá hơi nhạt, còn phiến lá chỉ là một mảnh nhỏ ở đầu ống. Ống dài khoảng 10-30 cm và có đường kính 1-2 mm, trong mỗi ống chỉ có 1 ấu trùng. Khoảng 7 ngày sau khi bị tấn công ống lúa sẽ mọc dài ra và tròn giống như cọng hành (hoặc cọng năn)
• Khi sắp hoá nhộng ấu trùng bò lên ngọn lá hành đục một lỗ nhỏ nằm ở đó và hoá muỗi chui ra ngoài để lại vỏ nhộng dính trên ống hành.

Thành trùng vũ hóa vào ban đêm có thể bắt cặp ngay và đẻ trứng vài giờ sau đó, ban ngày thường đậu trên các khóm lúa gần mặt nước hay cỏ dại ở bờ ruộng. Thành trùng thường ăn sương đêm để sống, thích ánh sáng đèn và vào đèn nhiều vào những đêm trăng sáng..

4/ Các yếu tố ảnh hưởng đến mật số muỗi hành hại lúa:

a. Thời tiết:

Ẩm độ là yếu tố quan trọng làm tăng khả năng sinh sản của thành trùng và khả năng phát triển của ấu trùng. Ấu trùng sẽ chết nếu không có những giọt sương đêm hoặc những giọt nước mưa giúp chúng bò dần xuống và chui vào đọt lúa.

Do đó thời tiết mưa nhỏ, sương mù, ngày nắng yếu hoặc trời có mây âm u rất thuận lợi cho muỗi hành phát triển. Ẩm độ 85%-95%, nhiệt độ 26-30oC là điều kiện thuận lợi cho muỗi hành phát triển.

b. Thiên địch:

Một số loại ong ký sinh và nhện nhỏ góp phần làm ảnh hưởng đến mật số muỗi hành trên đồng ruộng.

5/ Biện pháp phòng trừ:

1. Cách phát hiện muỗi hành sớm:

-  Trước hết cần nhận dạng thành trùng cho đúng để phát hiện sớm. Ngồi trong nhà khoảng 18-20h cũng có thể phát hiện được thành trùng khi chúng bay vào nhà. Thành trùng muỗi hành có màu hơi đỏ và bay rất nặng nề, ko lạng lách đánh võng như muỗi thường...

- Tìm trứng: trứng đẻ gần cổ lá, cả mặt trên và mặt dưới lá, có hình dạng dài như trứng rầy nâu nhưng thẳng (ko cong như trứng rầy nâu). Trứng mới đẻ màu trắng, trứng gần nở màu hơi đỏ.

- Phát hiện cây lúa bị hại sớm: Cây lúa bị mất tiêu lá đọt (cây bên phải), gốc no tròn. Khi đó tiến hành xé gốc lúa để tìm ấu trùng và có biện pháp khắc phục.

b. Biện pháp canh tác:

• Làm đất kỹ, vùi lấp lúa rài, lúa chét và diệt sạch cỏ xung quanh ruộng lúa.
• Chọn giống lúa nhảy chồi nhiều
• Nên gieo sạ đồng loạt.
• Nên bón lót hoặc bón thúc đẻ nhánh sớm. Không bón nhiều phân đạm.
• Thăm ruộng thường xuyên từ giai đoạn mạ đến khi cây lúa nhảy chồi tối đa.

c. Biện pháp hóa học:

Thường xuyên thăm đồng, khi phát hiện thành trùng và ống hành mới xuất hiện cần phun thuốc trừ thành trùng và ấu trùng mới nở. Phun phòng vào giai đoạn lúa 15-25 ngày tuổi.

-------

**** VOTE 34.2SC 300ML

     Là sự kết hợp hoàn hảo của hai hoạt chất tiên tiến Bifenthrin và Imidacloprid. Có tác động lưu dẫn mạnh, chuyên trị sâu kháng và sâu cứng đầu.

     Vote tác động lên hệ thần kinh của côn trùng là tê liệt và ức chế quá trình truyền tải thông tin về thần kinh trung ương, khiến chúng không thể hoạt động, ngưng ăn, dẫn đến chết.

**** Phân bón lá KAGAMI

     Cung cấp hàm lượng N-P-K lần lượt 10%-55%-10%. Giúp lúa ra rễ, đẻ nhánh, mập đòng, trổ đồng loạt, đồng thời phục hồi và phát triển sau khi bị dịch hại tấn công.

---------------

CÔNG TY TNHH NÔNG DƯỢC TOÀN CẦU

Website: //nongduoctoancau.com/

Fanpage: https://www.facebook.com/nongduoctoancau

Youtube: https://www.youtube.com/channel/UCrXdMCqzztJGyRVw102Tqvw

Zalo CSKH: 0938 455 558

NÔNG DƯỢC TOÀN CẦU – UY TÍN LÀ VÀNG, NHÀ NÔNG LÀ BẠN