SÂU CUỐN LÁ HẠI LÚA

Sâu - bệnh hại trên lúa

SÂU CUỐN LÁ HẠI LÚA

Tên khoa học: Cnaphalocrosis medinalis Họ: Pyralidae Bộ: Lepidoptera 1/ Triệu chứng gây hại: Gây hại bằng cách nhả tơ, kết hai mép....

Tên khoa học: Cnaphalocrosis medinalis

Họ: Pyralidae

Bộ: Lepidoptera

1/ Triệu chứng gây hại:

Gây hại bằng cách nhả tơ, kết hai mép lá lại theo chiều dọc thành ống để sinh sống và gây hại bên trong. Chúng ăn phần thịt lá, chỉ chừa lại lớp biểu bì khiến lá lúa bị giảm diện tích quang hợp, mất diệp lục tố dẫn đến sinh trưởng kém, nếu gây hại khi lúa đòng trổ sẽ khiến hạt bị lép lửng, mất năng suất. Sâu tấn công mạnh trên diện rộng sẽ làm ruộng bị hại trở nên xơ xác. Bên cạnh đó vết thương nơi mép lá còn tạo điều kiện cho nấm, vi khuẩn xâm nhập gây thêm nhiều bệnh cho lúa.

sau cuon lá — Sâu cuốn lá nhả tơ, kết hai mép lá lại theo chiều dọc thành ống để sinh sống và gây hại bên trong

2/ Đặc điểm hình thái:

- Ngài: mép trước của cánh trước có màu nâu vàng, có hai vệt xiên màu nâu đen từ trên mép cánh xuống 2/3 cánh.

- Trứng: Hình bầu dục có vân mạng lưới rất nhỏ, đẻ từng quả ở mặt trên và mặt dưới lá, trứng mới đẻ có màu hơi đục khi gần nở chuyển màu ngà vàng.

- Sâu non: Sâu non có 5 tuổi, mới mở màu trắng trong, đầu có màu nâu đen, khi lớn cơ thể chuyển màu xanh lá mạ - màu vàng, đầu màu nâu sáng.

- Nhộng có màu vàng - nâu đậm, thường thấy trong lá bị cuốn.

3/ Đặc điểm sinh học, sinh thái và gây hại:

* Vòng đời:

Vòng đời sâu cuốn lá kéo dài khoảng 30 – 45 ngày, vòng đời của sâu dài hay ngắn còn tùy vào giống lúa, phân bón và thời tiết.

- Thời gian đẻ trứng: 6 - 7 ngày, Trứng có hình bầu dục dài khoảng 0,5mm, màu trắng, chuyển sang màu vàng nhạt khi sắp nở. Một bướm cái có thể đẻ đến 300 trứng. Trứng được đẻ rải rác hay thành từng nhóm dọc gân chính của lá, mỗi nhóm từ 10 – 12 trứng. Ở cả hai mặt lá, nhưng mặt trên có nhiều trứng hơn.

- Sâu non: 14 - 16 ngày, màu trắng sữa, có lông nâu phủ khắp mình. Sâu lớn đủ sức dài khoảng 19 – 22mm, màu xanh lá mạ, thân chia đốt rất rõ ràng.;

- Nhộng: 6 - 7 ngày, dài từ 7 – 10mm màu nâu.;

- Trưởng thành sống: 2 - 6 ngày.

sau cuon la 2 — Hình thái Sâu cuốn lá qua các tuổi sinh trưởng

* Đặc điểm sinh học và gây hại:

- Bướm thường hóa vũ về ban đêm, từ 9h tối đến sáng hôm sau. Ban ngày bướm trốn trong khóm lúa hoặc cỏ dại, khi bị tác động tới thì bay một đoạn ngắn trên lá lúa.

+ Tất cả những hoạt động như bắt cặp, đẻ trứng đều xảy ra ban đêm.

+ Bướm bị thu hút bởi nhiều ánh sáng đèn, nhất là bướm cái. Bướm cái đẻ trứng ở các ruộng lúa hoặc mạ có màu xanh đậm, rậm rạp và thích tập trung nhiều ở những ruộng gần bờ mương, gần nhà ở hoặc đường đi có bóng mát.

- Sâu non mới nở rất nhanh nhẹn, bò khắp trên lá, thân cây và chui vào lá non, mặt trong của lá chúng ăn phần xanh, chừa lại lớp màng trắng mỏng trên lá lúa.

+ Sâu non sang tuổi 2, sâu bò đến các lá già nhả tơ ở 2 bìa lá lúa khoảng giữa lá, sợi tơ gặp không khí khô và rút 2 bìa lá lại, mặt trên lá cuốn vào bên trong thành một cái bao theo chiều dọc lá lúa, sâu ẩn trong đó và cạp ăn phần xanh của lá để sinh sống. Chỉ có 1 sâu trong 1 cuốn lá.

+ Sâu tuổi lớn có thể ăn 1 – 2 lá lúa trong một ngày và có khả năng nhả tơ gập lá theo chiều ngang, đôi khi chập 2 – 5 lá cuốn thành 1 bao.

+ Sâu nằm trong bao, có thể ăn phá suốt ngày đêm. Sâu còn có thể di chuyển hẳn ra khỏi bao cũ để gây hại các lá mới. Một con sâu từ khi nở đến khi trưởng thành có thể gây hại từ 3 – 5 lá.

+ Sâu thường di chuyển vào buổi chiều, nếu trong ngày trời mưa hoặc râm mát thì sâu có thể di chuyển bất cứ lúc nào. Sâu non lớn đẩy sức chuyển từ xanh sang vàng hồng và có thể hóa nhộng ngay nơi đã sinh sống hoặc chui ra khỏi bao cũ tìm vị trí khác hóa nhộng.

+ Sâu có thể nhả tơ, cắn đứt hai đầu lá và bịt lại thành bao kín để hóa nhộng bên trong. Lá lúa bị sâu gây hại sẽ khô, cây héo, giảm năng suất, nhất là khi sâu tấn công lá cờ.

Lưu ý: vết thương ở mép lá do sâu cuốn lá tạo ra, tạo điều kiện thuận lợi cho các loại vi khuẩn bệnh xâm nhập và gây hại

sau cuon la gay hai — Lúa bị Sâu cuốn lá gây hại

4/ Các yếu tố ảnh hưởng đến mật độ

- Thức ăn: Giống lúa nhảy nhiều chồi, lá xanh đậm, thu hút bướm tới đẻ trứng. Lúa được trồng nhiều vụ trong một năm nên trên đồng ruộng lúc nào cũng có thức ăn cho sâu.

- Thời tiết: Sâu cuốn lá nhỏ sinh trưởng và phát triển thích hợp vụ Đông Xuân vì thời tiết thuận lợi để cây lúa phát triển tốt. Nhiệt độ thích hợp đối với sâu cuốn lá nhỏ là 25 – 29ºC, và ẩm độ trên 80%.

- Thiên địch: Nhóm thiên địch của sâu cuốn lá nhỏ có vai trò quan trọng trên đồng ruộng, chủ yếu gồm các loài sau:

+ Ong họ Trichogrammatidae ký sinh trứng.

+ Ong thuộc các hoh Braconidae, Ichneumonidae, Chalcididae thường ký sinh ấu trùng và nhộng.

+ Nấm và virus ký sinh sâu.

+ Một số loài bộ Cánh Cứng ăn ấu trùng.

+ Một số loài nhện, chuồn chuồn ăn bướm.

5/ Biện pháp phòng trừ:

- Biện pháp canh tác, kỹ thuật:

+ Vệ sinh đồng ruộng, làm sạch cỏ dại,

+ Điều chỉnh mật độ cấy phù hợp,

+ Bón phân cân đối, hợp lý, đặc biệt bón phân đạm vừa phải.

- Biện pháp sinh học:

+ Chú ý bảo vệ hoặc bổ sung thiên địch như ong mắt đỏ Trichogramma sp., nấm… Ký sinh thiên địch của sâu cuốn lá nhỏ rất đa dạng từ các loài ong, nấm, các loài ăn thịt…

- Biện pháp hóa học:

- Dùng các loại thuốc có hoạt chất đặc trị nằm trong danh mục thuốc BVTV được phép lưu hành tại Việt Nam, phun khi sâu còn tuổi 1-2, sâu đã lớn cần phá bao lá trước khi phun mới có hiệu quả.

- Thời điểm phun thuốc thích hợp nhất:

+ Sự phát dục của sâu cuốn lá nhỏ phụ thuộc vào sự sinh trưởng, phát triển của từng trà lúa, trên cùng một cánh đồng có nhiều trà lúa cấy ở các thời vụ khác nhau thì trứng sâu cuốn lá nhỏ nở rộ cũng ở các thời điểm khác nhau. Những ruộng lúa cấy trước, nhanh tốt; ruộng lúa thừa đạm, lá xanh đen, những ruộng gần khu dân cư, gần đường quốc lộ, khi trời tối sẽ có nhiều ánh sáng nên mật độ bướm sẽ cao hơn, trứng sâu cũng nở sớm hơn.

+ Phun sau khi ngớt bướm 2 - 3 ngày (thăm đồng 2 ngày/lần, xua ngọn lá lúa kiểm tra thấy mật độ bướm giảm đột ngột so với thời điểm bướm ra rộ). Khi lúa xuôi trái, sâu cuốn lá nhỏ không phá hại nữa mặc dù mật độ bướm rất cao trước đó.

+ Chỉ phun trừ sâu Cuốn lá nhỏ trên những diện tích có mật độ sâu non đến ngưỡng phòng trừ (từ 50 con/m2 trở lên đối với giai đoạn đẻ nhánh, từ 20 con/m2 trở lên đối với giai đoạn làm đòng).

6/ Sản phẩm của Nông Dược Toàn Cầu:

*** BỘ 3 SÂU NHỆN NDTC:

Với phổ tác động rộng, tác động trực tiếp lên hệ thần kinh trung ương khiến đối tượng bị tê liệt và chết. Quản lý đồng thời các đối tượng: Sâu cuốn lá, Sâu đục thân, Nhện gié, Rầy phấn trắng, Bù xít, Muỗi hành, Rầy cám,...

Liều dùng: 1 hộp/ 5 công nhỏ.