SÂU CẮN CHẼN HẠI LÚA

Sâu - bệnh hại trên lúa

SÂU CẮN CHẼN HẠI LÚA

Sâu cắn chẽn, còn gọi là Sâu cắn gié. Tên khoa học là Mythima Separata Walker Thuộc họ: Noctuidae Bộ: Lepidoptera Sâu cắn....

Sâu cắn chẽn, còn gọi là Sâu cắn gié.

Tên khoa học là Mythima Separata Walker

Thuộc họ: Noctuidae

Bộ: Lepidoptera

1/ Đặc điểm hình thái:

- Trứng sâu cắn chẽn hơi tròn, không có lông tơ phủ bên ngoài, bề mặt trứng có những vân khía hình mạng lưới, mắt vân có hình đa giác không đầu. Trứng xếp thành hàng hoặc chồng lên nhau thành ổ. Trứng mới đẻ có màu vàng sáng sau chuyển màu vàng đậm, khi sắp nở có màu tím than.

- Sâu non (ấu trùng) có màu nâu vàng nhạt, phía lưng có 4 vệt màu đen xám chạy dọc, đầu có màu nâu đậm.

- Nhộng: có màu nâu đỏ, từ đốt bụng thứ 5-7 về phía mép trước có đường sống nổi ngang màu nâu đen, trên đường đó có một dãy chấm lõm, cuối bụng có một đôi gai thô và hai đôi gan nhỏ.

- Con trưởng thành: là loài bướm có thân dài màu nâu tro nhạt hoặc nâu vàng nhạt. Cánh trước có màu giống thân, có nhiều chấm đen nhỏ. Góc dưới buồng giữa cánh có chấm trắng rõ, hai bên chấm trắng có hai chấm đen. Có một đường vân đen chạy xiên từ đỉnh cánh tới mép sau của cánh. Mép ngoài cánh có 7 điểm đen. Phía trong của cánh sau có màu nâu tro nhạt, phía ngoài màu nâu

2/ Đặc điểm sinh học, sinh thái và gây hại:

Vòng đời của sâu cắn chẽn từ 34-71 ngày có:

+ Thời gian trứng: 3-11 ngày.

+ Thời gian sâu non: 18-41 ngày.

+ Thời gian nhộng: 7-22 ngày.

+ Thời gian trưởng thành: 6-11 ngày.

Con trưởng thành đẻ trứng thành từng ổ và được che phủ bằng một chất keo, chúng đẻ chứng nhiều trên lá cuốn hơn là lá thẳng, trên lá chưa mốc và ở các lá dưới gốc. Trung bình một con cái đẻ khoảng trên 100 quả trứng, số trứng đẻ phụ thuộc vào điều kiện dinh dưỡng và nhiệt độ, ẩm độ và tỉ lệ nở của trứng cũng rất cao.

Sâu non mới nở sống tập trung, ẩn nấp trong lá nõn hoặc mặt dưới lá hay bẹ lá. Lượng ăn của sâu tuổi 4-6 chiếm 90% tổng lượng ăn của cả đời sâu non. Sâu có thể di truyển thành đàn, sâu non tuổi càng lớn càng sợ ánh sáng, loài sâu này còn có tập tính giả chết. Sâu non đẫy sức di chuyển từ trên cây xuống đất để hoá nhộng, nằm nằm dưới đất ở độ sâu 5-10 cm dưới gốc cây lúa, cũng có thể sâu non di chuyển lên bờ ruộng để hoá nhộng.

Sâu cắn chẽn là loài ưa điều kiện mát mẻ, mưa nhiều và độ ẩm cao.

Nhiệt độ cao, khô hạn, điều kiện thức ăn... ảnh hưởng đến khả năng đẻ trứng của con trưởng thành. Sâu thường phát sinh nhiều trên những cánh đồng thấp trũng, cây cỏ rậm rạp, khó tưới tiêu nước, có độ ẩm cao. Trên lúa sâu gây hại giai đoạn chuẩn bị làm đòng hoặc sau khi lúa trổ đều

sâu cắn chẽn phá hoại — Sâu phá hoại giai đoạn chuẩn bị làm đòng đến trổ bông khiến năng suất và sản lượng sụt giảm

Sâu gây hại thành từng đàn, gây hại trên diện rộng nếu không phòng trừ kịp thời ảnh hưởng lá đòng gây thất thu năng suất. Sâu non tuổi 1 phá hại để lại những vệt trắng dài nham nhở; sâu tuổi 2-3 gặm khuyết lá; sâu tuổi 4-6 ăn từ mép, bìa lá vào chỉ chừa gân lá và thân; chúng còn cắn đứt ngang cuống bông và cuống gié lúa. Con trưởng thành của sâu cắn gié hoạt động vào ban đem, ban ngày thường ẩn dưới gốc lúa hay trong đám cỏ. Bướm ưa thích mùi vị chua, ngọt và nó có thể bay xa hàng chục cây số.

Cách dễ nhận biết, khi phun xịt sâu trưởng thành thường hay đeo bám trên ống quần của nông dân.

3/ Biện pháp phòng trừ:

- Từ tháng 11-12 nếu có điều kiền có thể cuốc sạch cỏ hay phun thuốc trừ cỏ để diệt trứng, sâu non và nhộng.. Trường hợp cần phun thuốc thì đợi đến khi sâu tuổi 4 đạt cao nhất thì phun thuốc vì lúc này ong ký sinh đã rời khỏi ký chủ

- Vệ sinh đồng ruộng làm sạch cỏ dại trong ruồn lúa và quanh bờ, làm đất kỹ để diệt nhộng của sâu.

- Bảo vệ ong ký sinh và các loài ký sinh thiên địch khác. Khi mật độ sâu chưa đủ ngưỡng phun thuốc, áp dụng cách bẫy bằng những bó rạ khô tẩm dấm mật và thuốc trừ sâu.

- Thăm đồng thường xuyên, sạ thưa, bón phân cân đối, tăng cường bón phân kali giúp lúa cứng cáp, phát hiện sớm diệt sâu còn nhỏ 1 - 2 tuổi.

- Giai đoạn lúa chuẩn bị làm đòng đến trổ đều nếu phát hiện sâu 2-3 con /m2 tiến hành phun thuốc đặc trị chứa hoạt chất Emamectin benzoate như BỘ SÂU 11, sử dụng 2-3 hộp/ ha. vận động các hộ dân lân cận phun đồng loạt nhằm dập dịch gây hại trên diện rộng.